Jan Zaremba, urodzony 24 maja 1874 roku w Tczewie, to postać, która na trwałe wpisała się w historię naszego kraju. Zmarł 20 października 1939 roku, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które na długo będzie pamiętane.
Był to niezwykle utalentowany ksiądz, pedagog i działacz narodowy. Jego życie i praca odzwierciedlają idee, do których przywiązywał ogromną wagę, a także wpływ, jaki wywarł na swoje otoczenie.
Życiorys
Jan Zaremba przyszedł na świat w rodzinie, której głową był kolejarz Jan Zaremba, a jego matką była Maria ze Znanieckich. Już od 1886 roku rozpoczął edukację w progimnazjum Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie, w 1892 roku, kontynuował naukę w gimnazjum w Starogardzie, gdzie w 1895 roku zdobył świadectwo dojrzałości. Nie ma pewności, jednak istnieją sugestie, że należał do filomackiego koła „Rzeczpospolita”. Po ukończeniu szkoły średniej, w 1895 roku, rozpoczął studia w Seminarium Duchownym w Pelplinie.
W dniu 1 kwietnia 1899 roku, w kaplicy św. Barbary, otrzymał święcenia kapłańskie. Zaledwie dwa dni później, 3 kwietnia, odprawił mszę prymicyjną w kościele Trójcy Świętej, który znajduje się w Kościelnej Jani. Decydując się na rozwój kariery naukowej, udał się na Uniwersytet w Monachium, gdzie studiował matematykę, filologię oraz nauki przyrodnicze, co miało na celu uzyskanie patentu nauczyciela w szkołach średnich.
W 1903 roku złożył egzamin państwowy, umożliwiający mu podjęcie nauczania. Krótkotrwałe zatrudnienie w charakterze wikariusza miało miejsce w parafii św. Marii Magdaleny w Zakrzewie k. Złotowa, a później w parafii św. Bartłomieja w Chełmoniu k. Kowalewa. Od 1904 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel matematyki i nauk przyrodniczych w Collegium Marianum w Pelplinie, gdzie uzyskał reputację jako edukator.
W okresie przed 1918 rokiem mocno angażował się w promowanie kultury polskiej, wprowadzając, z pomimo germanizacyjnych działań władz, język polski do wykładów. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, które współtworzył w latach 1918–1933. W 1919 roku podjął działania na rzecz powołania polskiej oświaty na Pomorzu, a 24 stycznia 1920 roku objął stanowisko dyrektora nowo otwartego męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Lubawie.
Po pewnym czasie, a dokładniej w kwietniu 1922 roku, Zaremba z powrotem związał się z Collegium Marianum, gdzie kontynuował swoją pracę pedagogiczną aż do 1933 roku, kiedy to przeszedł na zasłużoną emeryturę. Jego osiągnięcia zostały docenione przez biskupa Stanisława Okoniewskiego, który nadał mu tytuł radcy duchownego ad honores.
Niestety, po rozpoczęciu II wojny światowej, 20 października 1939 roku, Jan Zaremba został aresztowany przez niemieckie władze i więziony w koszarach wojskowych w Tczewie, gdzie przeszedł brutalne maltretowanie, a wkrótce potem został stracony. W końcu października 1945 roku, w ramach ekshumacji, odnaleziono ciała pomordowanych kapłanów, w tym ks. Zaremby. Ciało jego zidentyfikowano w grobie oddalonym o kilometr od koszar na tzw. prochowni. Ostateczne pochowanie ofiar miało miejsce 15 listopada 1945 roku na cmentarzu w Pelplinie.
Przypisy
- Jan Zaremba - Martyrologium [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 07.04.2020 r.]
- Wojciech Wielgoszewski, Nauczyciel bożego ładu „Niedziela - Głos z Torunia” Nr 11, R.LVI, Toruń 2013.
- Wojciech Wielgoszewski, Nauczyciel bożego ładu „Niedziela - Głos z Torunia” Nr 10, R.LVI, Toruń 2013.
- M.P. z 1930 r. nr 33, poz. 55 „za zasługi na polu pracy narodowo-społecznej”.
Oceń: Jan Zaremba (1874–1939)