Czyżykowo (Tczew)

---

Historia do II wojny światowej

Wieś Czyżykowo to obszar o bogatej historii, istniejący już od XIV wieku. Do dzisiaj przetrwały budynki tej dawnej wsi, które pochodzą z XIX wieku, a ich charakterystycznym elementem jest czerwona cegła. Znajdują się one w okolicach ulic Czyżykowskiej, Gen. Henryka Dąbrowskiego oraz Polnej.

W rejonie ul. Czyżykowskiej odnajdziemy ceglany obiekt, który pierwotnie pełnił funkcję wiejskiej szkoły podstawowej; obecnie jest to budynek mieszkalny. Historycznie, Czyżykowo składało się z dwóch ważnych lokalizacji: wzdłuż ulicy Czyżykowskiej istniało tzw. Małe Czyżykowo (niem. Klein Zeisgendorf, pol. Czyżykówko), a w okolicy dzisiejszej ulicy Polnej znajdowało się Duże Czyżykowo (niem. Gros Zeisgendorf).

Jednym z najstarszych zachowanych obiektów z Małego Czyżykowa jest całkowicie drewniany budynek mieszczący się przy ul. Czyżykowskiej 1, który ma prawie 200 lat. Dzięki występowaniu bogatych zasobów gliny, w rejonie, gdzie obecnie znajdują się garaże przy ul. Ceglarskiej, już od XIV wieku działała cegielnia. Warto zaznaczyć, że mówi się nawet o kilku cegielniach funkcjonujących na terenie Czyżykowa oraz Knybawy.

Z zachowanych archiwalnych dokumentów wiadomo, że cegielnia produkując cegły dla różnych obiektów historycznych, takich jak Zamek Krzyżacki w Malborku (w latach 1413–1414), dachówki dla Kościoła Mariackiego w Gdańsku (w latach 1320–1330) oraz dla tego samego zamku w roku 1412. Cegielnia kontynuowała swoją działalność aż do przełomu XIX i XX wieku.

W średniowieczu we wsi istniał również dwór krzyżacki, którego dokładna lokalizacja nie jest znana, jednak niektórzy specjaliści sugerują, że jego kontynuacją była lokalizacja majątku ziemskiego na Czyżykowie, który istniał do połowy XX wieku. Pozostałością po nim są jedynie pojedyncze zabudowania oraz fragmenty ceglanego ogrodzenia.

Najbardziej okazałym obiektem, który przetrwał z majątku, jest dawny spichlerz zlokalizowany przy ul. Ceglarskiej, obecnie przekształcony w budynek mieszkalny wielorodzinny. Niestety, pałacyk majątku uległ spaleniu w 1945 roku.

U zbiegu ulic Czyżykowskiej i Pułaskiego zauważymy boisko, które powstało na wyniesionym terenie dawnych szańców obronnych Tczewa. To miejsce ma szczególne znaczenie historyczne, ponieważ toczona była tam bitwa pod Tczewem w 1807 roku pomiędzy wojskami napoleońskimi a oddziałami pruskimi. Na terenie boiska znajdował się również cmentarz baptystów, który obecnie jest porośnięty wysokimi drzewami.

Historia po 1945

Po zakończeniu II wojny światowej, Tczew rozpoczął dynamiczny rozwój, co stworzyło potrzebę wybudowania nowego osiedla o wielorodzinnej zabudowie. W tym kontekście zdecydowano się na wykorzystanie naturalnych szlaków rozwojowych wzdłuż Wisły, a jako najbliższą lokalizację nadwiślańską wybrano okolice wsi Czyżykowo. Na początku lat 60. XX wieku, wzdłuż ulicy Konarskiego, wzniesione zostały pierwsze budynki nowego osiedla, które stanowiły kontynuację wcześniejszego, niemieckiego projektu budowlanego opracowanego w latach 1940-1945. Tenże projekt był odwzorowaniem przedwojennej zabudowy ulic Staszica oraz Bałdowskiej.

W wyniku kolejnych inwestycji, prawie cała naturalna skarpa nadwiślańska została zagospodarowana budynkami wielorodzinnymi, której granice obecnie wyznaczają ulice Nadbrzeżna, Czyżykowska oraz niecka nadwiślańska, znana dzisiaj jako „niecka na Czyżykowie”. W 1965 roku wprowadzono komunikację miejską, która zaczęła łączyć Czyżykowo z centrum Tczewa, które obecnie nazywamy Placem Hallera, oraz z dworcem PKP. Do 1976 roku nie istniała dedykowana pętla autobusowa, a autobusy poruszały się ul. Nowowiejską, skręcały w ul. Czyżykowską i wracały obecnie istniejącą ul. Starowiejską.

Osiedle obecnie

Aktualnie w osiedlu Czyżykowo znajduje się pętla autobusowa, a także gospodarstwo ogrodnicze, które dysponuje magazynami do przechowywania owoców. Warto zaznaczyć, że nowe obiekty powstały w zintegrowanym obszarze zwanym „Czyżykowo wybudowanie”.

Osiedle to oferuje dwie szkoły podstawowe oraz three schools of secondary education. W kierunku Bałdowa zlokalizowane są również nowoczesne zakłady przemysłowe, w tym Huber Suhner.

W dawnych terenach bagnistych, teraz przekształconych w nieckę, powstały obszary rekreacyjne, które zachęcają mieszkańców do aktywności na świeżym powietrzu. Przez Czyżykowo biegnie ścieżka rowerowa prowadząca wzdłuż Wisły, wyposażona w nowy most nad rzeczką Drybok, znaną również jako Struga Subkowska.

Dodatkowo, wzdłuż ulicy Bałdowskiej, tuż za działkami, planuje się budowę nowego osiedla, co świadczy o dynamicznym rozwoju tego obszaru.

---

Oceń: Czyżykowo (Tczew)

---